Sáng 11/3/2012, Đức cha Gioan Maria Vũ Tất, giám mục giáo phận Hưng Hóa, đã tới xã Chiềng Ân, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, ban bí tích Thêm sức cho 460 anh chị em dân tộc H’Mong. Đây là lần đầu tiên sau 20 năm theo đạo, nhiều người công giáo nơi đây được dự thánh lễ đầu đời. Một niềm vui lớn cho những ai quan tâm tới đời sống đức tin của cộng đoàn công giáo Sơn La, cách riêng những cộng đoàn của anh chị em người H’Mông Tây Bắc.
Giáo điểm Chiềng Ân, huyện Mường La, cách thành phố Sơn La khoảng 80km. Đây là cộng đoàn công giáo H’Mông lớn nhất trong số các cộng đoàn công giáo người H’Mông tại tỉnh Sơn La.
Cái giá phải trả cho đức tin
Già làng Cứ A Ký, nguyên Bí thư Đảng ủy xã, Chủ tịch xã đi tìm "cái đạo" về cho dân làng
Khoảng năm 1985, ông Cứ A Ký, khi đó đang làm bí thư xã, chứng kiến cảnh người H’Mông cực khổ với tục lệ thờ ma, vốn có lòng thương yêu bản làng, ông đã đi tìm – như ông nói “cái đạo” nào có thể giúp dân làng bỏ tục thờ ma mà không sợ con ma báo thù. Hằng đêm, với chiếc đài radio cũ kỹ, ông chăm chú lắng nghe đài Chân lý Á châu nói về Thiên Chúa. Dần dà, đức tin lớn lên trong ông. Năm 1991, ông một mình cuốc bộ một tuần vượt rừng qua Trạm Tấu, rồi xuống Yên Bái học đạo. Sau khoảng một tháng tầm đạo, ông được rửa tội và trở về bản với một số tranh, ảnh tượng và những kinh sách công giáo bằng tiếng H’Mông. Như một giáo lý viên thực thụ, ông truyền lại kiến thức đạo cho gia đình trước hết và cho người dân Chiềng Ân sau đó. Cứ vậy, cứ vậy, chẳng bao lâu cộng đoàn Công giáo Chiềng Ân hình thành: từ môt gia đình, hai gia đình, rồi con số lớn dần lên tới ngày nay khoảng 600 nhân danh.
Theo “cái đạo Chúa” – như ông Cứ A Ký vẫn thường nói với những người dưới xuôi lên thăm bản làng, vừa là niềm vui, niềm hạnh phúc vì bỏ được tục thờ ma tốn kém, nhưng cũng là một cuộc hành trình đầy khổ hạnh với những thử thách lớn lao. Cái thách đố ấy ông và dân làng đã phải gánh chịu suốt gần 20 năm trời. Số là từ ngày trở lại đạo, niềm vui bỏ được nỗi sợ con ma không được bao lâu, thì một nỗi sợ hãi khác nhãn tiền hơn, luôn rình rập, đó là những áp bức của nhà cầm quyền.
Những món quà đầy tình nghĩa
Suốt nhiều năm trời, người công giáo Chiềng Ân bị chính quyền bức hiếp hành hạ. Họ bị đối xứ bất công vì bị cho là theo “tà đạo” và đã tự truyền đạo cho nhau “một cách trái phép.”
Những buổi cầu nguyện tại tư gia thường xuyên bị theo dõi. Nhiều lần ông Cứ A Ký và những người công giáo Chiềng Ân bị triệu tập lên ủy ban nhân dân xã hạch hỏi và nhiều lần đã bị những hình phạt hà khắc như phạt tiền, quỳ gối giang tay từ sáng tới chiều giữa sân ủy ban để – như cán bộ huyện, xã nói: “Phạt tiền chúng mày và nhất là cho chúng mày giang tay làm Chúa Giêsu xem Chúa của chúng mày có đến cứu chúng mày không?”
Những đòn thù như vậy thật khủng khiếp, nhưng những đòn thù về kinh tế cũng khủng khiếp không kém. Từ ngày trở lại đạo, họ bị cắt tất cả những chính sách kinh tế cho người dân vùng ba Tây Bắc. Họ không được cấp tiền làm nhà, không được kéo điện tới tư gia, không được tham gia các sinh hoạt xã hội tại thôn làng. Mãi tới năm 2007, họ mới được mua điện của hợp tác xã và được cấp tấm lợp làm nhà.
Một nhóm giáo dân Chiềng Ân
Vào thời điểm khó khăn đó, người công giáo Chiềng Ân đã tìm mọi cách để có thể giữ được đạo. Một số người vì không thể chịu được những hình phạt đã bỏ làng ra đi, với duy nhất một ý nghĩ trong đầu, tới đâu có thể giữ được “cái đạo”. Nhiều gia đình dắt díu nhau qua nước bạn Lào vì nghĩ rằng Cộng sản Lào không bắt đạo, nhưng họ đã lầm. Một số người đã phải bỏ xác lại vĩnh viễn ngay biên giới khi vừa bước chân vào nước bạn không được bao xa. Số khác, trong đó có người con cả của ông Cứ A Ký, cùng gia đình xuôi về huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa và đã tạo lập tại đó một cộng đoàn hiện nay số nhân danh khoảng 400 người.
Và “hãy nhận lấy Chúa Thánh Thần…”
Suốt hơn 20 năm trời âm thầm theo đạo, âm thầm chịu những bắt bớ vô cớ, người công giáo Chiềng Ân cho tới hôm nay vẫn không thể hiểu được tại sao theo đạo lại bị chính quyền qui cho là “có tội” và họ vẫn luôn tin rằng Chúa yêu người H’Mông. Ngài không bỏ rơi họ.
Đón Đức giám mục giáo phận sáng 11/3/2012
Đầu năm 2005, sau gần hai mươi năm theo đạo, lần đầu tiên người H’Mông Chiềng Ân được gặp linh mục. Cuộc gặp gỡ diễn ra chóng vánh trong một căn nhà tồi tàn, biệt lập ở cuối bản. Hàng trăm người H’Mông háo hức từng nhóm nhỏ một tới xem “cái đứa cha nó khác người H’Mông mình thế nào”, rồi cũng lại âm thầm trở về trong niềm vui sướng vì biết rằng người H’Mông không đơn độc trong đời sống đức tin.
Kể từ đó, hàng tháng, hàng quý, những người công giáo dưới xuôi, lại đôi lần âm thầm, “lén lút” lên bản để thăm gặp động viên và chia sẻ đời sống vật chất cũng như tinh thần với những người công giáo nơi đây. Trong số những người giáo dân nhiệt thành tới các bản làng H’Mông công giáo vùng ba Tây bắc phải kể đến ông Giuse Nguyễn Xuân Chính, người xã Nà Sản, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Suốt hàng chục năm qua, ông đã lặn lội khắp mọi bản làng dù cho trong bản chỉ có một gia đình công giáo. Ông tới mang đến cho họ những quà tặng của người dưới xuôi và nhất là mang cho họ một một niềm tin vào sự quan phòng yêu thương của Chúa.
Thế rồi, nhờ sự kiên trì, sự hy sinh vì đạo, những khó khăn thử thách cũng dần qua. Ngày 19/5/2009, Phái đoàn Tự do Tôn giáo Hoa Kỳ tới Sơn La. Sau cuộc gặp gỡ với chính quyền Sơn La, các cộng đoàn giáo dân Sơn La, trong đó có giáo điểm Chiềng Ân không còn phải bí mật, “lén lút” giữ đạo nữa. Họ có thể tập trung cầu nguyện tại gia hằng đêm mà không gặp sự cản trở nào. Noel, lễ tết, họ được mừng lễ với nhau một cách đơn sơ, điều mà họ không thể làm được trong những năm khó khăn trước đó.
Thành quả của hơn 20 năm theo đạo
Và hôm nay, lần đầu tiên, sau hơn 20 năm tự mình tìm đến đạo, chịu bắt bớ, họ được Đức giám mục giáo phận tới viếng thăm và ban bí tích thêm sức.
Có lẽ, đây là một kỷ lục của Giáo hội Việt Nam thời hiện đại. Chiềng Ân tự mình tìm đạo, nghe đài theo đạo, chịu bắt bớ, để rồi 20 năm sau cả làng cùng được lãnh Bí tích thêm sức trong niềm vui hân hoan của mọi người.
"Hãy nhận lấy Chúa Thánh Thần"
“Hãy nhận lấy Chúa Thánh Thần!” Lời khẩn cầu và việc đặt tay chúc phúc của Mẹ Giáo hội, qua tác vụ Giám mục giáo phận, trong thời tiết se lạnh của núi rừng Tây Bắc, như xua đi những khó khăn, làm quên đi những đau thương khốn khó và làm sống dậy niềm hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn cho cộng đồng giáo dân Chiềng Ân.
Tương lai vẫn còn dài, nhưng có một niềm tin chắc rằng Thiên Chúa luôn hiện diện và không bỏ rơi dân Ngài, ngay cả khi Ngài như thể vắng mặt.
11/3/2012
Linh mục Gioan Nguyễn Ngọc Nam Phong, C.Ss.R.
Nguồn Blog: Linh mục Gioan Nguyễn Ngọc Nam Phong, C.Ss.R.
Đọc thêm về Chiềng Ân:
